TECNOLOXÍAS DE IMPRESIÓN
O da reproducción de imaxes é un mundo que non deixa de evolucionar. Hoxendia é posible obter copias de moi boa calidade mediante unha variedade de tecnoloxías nas que renace o mellor dos sistemas clásicos, dende a tipografía tradicional ata as técnicas dixitais, pasando pola impresión fotográfica e os recursos das artes gráficas.
As cousas cambiaron moito dende os primeiros métodos de reproducción de imaxes na antiga China e o empuxe de Gutenberg co seu sistema de tipos móbiles. As técnicas de impresión tradicionais poden resumirse en cinco sistemas: tipografía, ocogravado, serigrafía, flexografía e litografía.
Nelas hai xa unha boa variedade de tecnoloxías: dende a formación dun molde en relevo positivo (tipografía) ou negativo (ocogravado), pasando polo enmascaramento (serigrafía) ou o ataque con ácidos (ocogravado), ata o uso de procesos fotoquímicos (flexografía) e a repulsión de fluidos (litografía).
O que teñen en común todos estes sistemas é a aplicación da tinta sobre o papel ou sobre outros soportes por procedementos mecánicos, e en xeral por presión.
Pola súa banda, as técnicas fotográficas abriron unha nova vía: a das reaccións químicas e a sensibilidade á luz. A súa propiedade máis interesante é que a imaxe xa non se compón manualmente, senón controlando a luz que chega ao soporte fotosensible.
Coa chegada da electrónica e da tecnoloxía dixital, ambos os dous mundos vense hoxe sacudidos por rápidas transformacións e abocados ademáis á mestizaxe.
Impresión dixital doméstica
Nunha primeira fase, a electrónica de consumo impulsou a impresión doméstica. As primeiras impresoras matriciais e de agullas anunciaron a inminente extinción das máquinas de escreber, mais os seus sistemas de percusión mecánica logo foron varridos por outros moito máis flexibles para servir á imaxe dixital.
Foron éstes o chorro de tinta, a cera térmica, a sublimación e a impresión láser ou xerografía, que introduce na impresión doméstica os métodos xa desenvolvidos nas fotocopiadoras. Ben pode dicirse que estas tecnoloxías reinaron no período clásico da imaxe dixital.
A impresión por chorro de tinta foi, e aínda é, a máis popular. Tamén evolucionou xa de maneira importante, dando lugar a diferentes sistemas.
Nos anos 60, a inxección de tinta líquida era continua. Tratábase de descompoñer o chorro en gotas, e desviar algunhas delas por atracción electrostática para que non chegasen ao papel, senón a un circuito de realimentación.
Cos sistemas de goteo discreto ou baixo demanda logrouse que o inxector expulsase somente as gotas útiles. Os dous métodos principais son o piezoeléctrico e o térmico.
No primeiro, aplicando impulsos eléctricos a un elemento cerámico, lógrase que éste transmita á canle de tinta na boquilla unha onda de presión por deformación. Esta tecnoloxía apareceu a finais dos 70 e é propia da marca Epson.
Nos 80, Canon aporta a tecnoloxía Bubble Jet (inxección por burbulla), primeiro sistema térmico para inxección de tinta, semellante a outros posteriores de HP. Consiste en quentar unha placa metálica en contacto coa tinta, que produce nesta a formación dunha burbulla que impulsa parte do fluido ao exterior.
Cabezais piezoeléctrico –esquerda-
e de inxección térmica –dereita-
A priori, o sistema piezoeléctrico ten dúas importantes vantaxes: regulando a duración e amplitude da onda de presión acádanse gotas de tamaño variable, e non hai que someter á tinta a altas temperaturas. Pola súa parte, o sistema térmico é moito menos custoso, co que frecuentemente as boquillas inxectoras renóvanse co cartucho, eludindo o problema dos atascos.
As impresoras de cera térmica empregan catro películas -amarela, maxenta, cián e negra- impregnadas de cera pigmentada. Superpóñense unha tras doutra ao papel, pasando ambos por baixo duns quentadores que derreten a cera e fan que manche o papel. Isto produce puntos opacos que se combinan segundo as técnicas de tramado, o mesmo que a tinta líquida.
A sublimación de tinta é un proceso semellante, pero a temperaturas máis elevadas. O colorante vaporízase e condénsase sobre o papel, sen pasar por estado líquido. A cantidade de colorante regúlase coa temperatura dos calefactores, polo que se acadan distintas densidades e unha impresión prácticamente continua.
As impresoras de sublimación logran realmente millóns de tonalidades diferentes en cada punto do papel, polo que non recorren ao tramado. Por esta razón, é adecuado que a resolución de imaxe coincida coa resolución da impresora, que á súa vez depende do espaciado entre as agullas calefactoras. Estas impresoras non adoitan utilizar colorante negro, xa que a capacidade de tintado dos pigmentos sólidos proporciona densidades razonablemente escuras. Si que é usual unha cuarta pasada do papel na que se aplica un barniz de rematado, co que o resultado está sen dúbida á altura dun revelado químico normal.
Impresora de sublimación, logo de
imprimir a capa amarela e a maxenta
A electrografía ou xerografía -popularmente impresión láser- emprega unha fila de emisores LED ou un raio láser para sensibilizar electrostáticamente determinados puntos dun tambor. Estes puntos atraen partículas de pigmento sólido (tóner) e transfírenas ao papel por presión e calor.
Os resultados son consistentes e cun alto rango de densidades, polo que resulta un sistema adecuado para textos e imaxes con formas xeométricas ou siluetas ben definidas, e tamén para tiradas numerosas, dada a súa rapidez. En troques, o seu punto débil son as transparencias e os degradados sutís.
Impresión profesional
A chegada dos minilabs, reveladoras, procesadoras ou printers dixitais evitou o desmoroamento do negocio do revelado e o positivado fotográficos. O público en xeral segue a preferir unha boa copia arxéntica a unha impresión, aínda que isto non impedíu que as cámaras dixitais convertesen as de película nunha especie en extinción.
A táboa de salvación para moitos negocios de fotografía foi ofrecer copias químicas a partir de imaxes dixitais, no principio dende disquetes ou CD, e agora xa dende calquera tipo de tarxeta de memoria flash.
Revelado químico de fotografías dixitais
É un dos sistemas máis estendidos na actualidade, con dúas variantes básicas. A primeira é a exposición por láser, empregada en reveladoras como Durst Lambda, Durst Theta ou Laser Lab. o papel argéntico, xa cortado ou en rolo, desprázase verticalmente e é impresionado horizontalmente por láser, pasando logo a un compartimento no que se efectúa o revelado químico.
Exposición liña a liña con raio láser
A segunda variante é a exposición por diodos LED, ben por contacto ou mediante un cono reductor de fibras ópticas que aumenta a resolución. Emprégase nalgún modelo Durst Theta, en Durst Epsilon e en Lumajet.
Sistema químico-dixital-químico
Moitos minilabs integran a dixitalización de negativos mediante un escáner incorporado. O obxectivo: aproveitar as vantaxes da saída química a partir de datos dixitais.
Con este sistema podemos manipular fotografías tomadas en película con toda a flexibilidade e a reducción de custos e tempo de proceso que proporciona o sistema híbrido. De todos os xeitos, os minilabs tamén aceptan normalmente a entrada directa de imaxes dixitais mediante lectores e ranuras para tarxetas.
Neste caso, os métodos de exposición son máis variados, aínda que tamén podemos diferenciar dúas técnicas básicas.
A primeira delas é a exposición por proxección RGB. Adoita facerse mediante tubo CRT, en tres exposicións sucesivas correspondentes ás canles da imaxe, interpoñendo en cada unha delas un filtro coloreado. É a técnica utilizada polas Fujifilm Frontier, Agfa d-lab ou Noritsu QSS.
A outra técnica é a de exposición matricial: os sistemas máis primarios creaban un negativo virtual LCD entre a fonte de luz e o papel, a imitación dunha ampliadora de positivado tradicional.
Hoxe, nembargantes, é máis común proxectar a imaxe tres veces. Faise matricialmente, non por barrido como no tubo CRT, e cos mesmos filtros RGB. Tamén se emprega a proxección sintética ou simultánea, mediante matrices de LED.
Exposición por matrices LED
A proxección matricial ten un tamaño en píxeles máis limitado que outros sistemas. Emprégase nos minilabs Kis DKS e Agfa d-lab1. Mesmo algúns QSS realizan exposicións matriciais mediante microespellos.
Impresión dixital de fotografía química
Os sistemas de impresión dixital evolucionan, pola súa banda, a un ritmo suficiente como para proporcionar copias en tinta de calidade e durabilidade comparable ás arxénticas. Xa que logo, as impresoras de grande formato -Copal, Agfa, Fujifilm- son unha opción igual de viable, tanto para imaxes dixitais como para fotografías tomadas en película.
Tamén é esta unha opción cada vez máis estendida nos minilabs de autoservizo que atopamos en tendas e centros comerciais. Moitas máquinas Kis ou Kodak son realmente impresoras de sublimación.
Preparar as imaxes para revelar ou imprimir
Para un fotógrafo esixente coa calidade das copias, entenderse cun laboratorio é toda unha aventura. Semella difícil atopar un establecemento fotográfico onde quen opera coa máquina demostre a solvencia e interese que si era frecuente entre os técnicos dun bó estudo fotográfico ou taller de artes gráficas.
Hoxe, a oferta está copada por cadeas de tendas nas que a productividade é o criterio. Afeitos a automatizar todo o posible o servizo, descoidouse demasiado factores importantes como a sestión da cor.
Mesmo os fabricantes teñen lanzado ao mercado máquinas moi produtivas, pero que non interpretan ben, que ignoran ou mesmo que rexeitan as imaxes con perfil de cor incrustado.
Este problema é usual en minilabs químico-dixital-químico. As máquinas veñen máis ou menos calibradas para interpretar o perfil do seu propio escáner integrado, mais procesan igual as fotos que introducimos directamente dunha tarxeta flash, que evidentemente poden ter un perfil de cor moi diferente.
A medida que o usuario esixe e vai habendo entre eles unha competencia, os servizos fotográficos comezan a tomar en serio a xestión da cor, dándonos información e instrucións de como entregar as imaxes, e mesmo proporcionando o perfil de saída das súas máquinas.
Dispoñer do perfil da procesadora serve para que o noso ordenador poida predecir a saída impresa -aproximadamente, xa que o fai por pantalla- empregando funcións de previsualización, como Ver cores de proba en Photoshop.
Dise que o ideal é enviar os arquivos convertidos ao perfil de saída. Eu non o comparto. O que vemos no noso monitor non é a copia, e por outra parte o ritmo de producción obriga a perfilar as máquinas con frecuencia, desactualizando rápidamente os perfís.
Parece máis lóxico enviar as imaxes convertidas a un espacio ou perfil estándar como sRGB ou AdobeRGB. Destre xeito, podemos enviar o mesmo arquivo a calquera tenda e en calquera momento.
Cun estándar bon para editar, como AdobeRGB, nós mesmos nos responsabilizamos de calibrar o noso sistema e de entendernos cos perfís de entrada. É un espacio de traballo que non desaproveita prácticamente nada a gama de saída da maioría das impresoras.
Ao laboratorio correspóndelle entenderse co seu perfil de saída para que o resultado obedeza á codificación estándar que lle proporcionamos. O seu perfil para nós é orientativo e serve somente para previsualizar o aspecto da copia.
No caso de que o establecemento non faga -ou non saiba facer- unha correcta xestión da cor, o que nos queda é converter finalmente a imaxe a sRGB para aproximármonos a unha gama de saída probable, e enviala sen incrustar o perfil. Pero isto, naturalmente, ten que ir desaparecendo.
Reveladora láser químico-dixital-químico
Resolución e tamaño
Por último, cabe comentar que no terreo dimensional tamén podemos levar algunha sorpresa, dado que as máis das procesadoras traballan a unha ou dúas resolucións fixas e sobre uns pocos tamaños de copia.
Son resolucións usuais 200, 280, 300, 320, 340 ou 400 puntos por polegada. É interesante coñecer tamén, con exactitude, o tamaño da copia que encargamos.
Con estes datos, o ideal para calquera sistema de saída baseado na exposición sobre papel arxéntico ou impresión de sublimación -é dicir, técnicas sen tramado- é que preparemos as imaxes á resolución -os puntos por polegada- de saída, e a un tamaño superficial de entre 2 e 3 milímetros maior que o da copia en cada dimensión.
Deste xeito, evitamos que o corte do papel produza liñas brancas nos bordos. Por suposto, teremos axustado a nosa fotografía ao formato ou relación ancho-alto da copia.
Con estas precaucións, aínda non teremos garantido ao cen por cen o resultado desexado, pero si bastantes probabilidades de acerto. Para un maior control, o mellor é comparar copias reais da mesma mostra.
Esta mostra pode consistir en tres ou cuatro arquivos de referencia, que usaremos sempre para facer o primeiro encargo a un novo laboratorio ou cunha nova procesadora. Mesmo probar un novo tipo de papel ou rematado que nos ofrezan.
|