PÁXINA DE RECURSOS | En castellano ► | |||||||
|
De
esquerda a dereita e de enriba abaixo: retícula hexagonal e rectangular
en monitores RGB, o popular patrón Bayer RGGB e o patrón
RGBE de Sony, células octogonais de Fujifilm, mosaicos gggrgggb,
RGBW e gwwrgwwb. Os 3 últimos empréganse en aplicacións
non fotográficas e poden integrar células sen filtros
de cor, mesmo sen filtrado IR ou UV. |
A consecuencia de interpor filtros é que cada fotodiodo captura un dos tres primarios, e polo tanto, a terceira parte da información precisa para descreber a parte da escena que lle toca. Para completala, calcúlanse para cada píxel os dous primarios que restan, promediando os valores adxacentes, quer dicer, por interpolación liñal.
Aspecto
dunha fotografía tal como a "ve" un sensor logo de
pasar o mosaico de filtros RGGB. |
A
mesma imaxe descrita cun tercio de información procedente da
captura (A) e dous tercios deducidos por interpolación de datos
(B). Zoom ao 300%. |
Convén puntualizar que se cita moito a "interpolación Bayer", pero realmente o patrón RGB de Bayer só é a xeometría, non unha técnica de interpolación. O importante é ter en conta que este paso, necesario para a visualización, aumenta os datos da captura. Simplificando, diríamos que se triplican, aínda que cuantitativamente non ten por qué ser así. De feito, é habitual que os datos da toma se midan e cuantifiquen a 12 bits, pero que despois, no proceso automático, se reduza cada canle a 8.
Entre o fotón e o píxel interveñen outras funcións que modulan os valores tonais, segundo os parámetros manuais ou automáticos configurados na cámara. O resultado é unha imaxe RGB a 24 bits, lista para a súa visualización e uso, gardada nun formato estándar, normalmente JPG.
Inconvenientes do proceso automático
Esta secuencia é adecuada para o usuario que precisa un proceso doado,
inmediato e normalizado, que requira poucos recursos e rentabilice ademáis
o espazo de almacenamento. Nembargantes, se o que máis valoramos é
a cualidade e flexibilidade, incorre en contradiccións evidentes. No
dimensional, agréganse primeiro máis datos, logo redúcese
á metade a profundidade de bits e sométese todo a unha compresión
que en calquera cámara é dabondo agresiva e irreversible. No
tonal, aplícase un determinado balance de brancos, saturación
e foco, que logo da reducción a 8 bits non será nada doado correxir.
Algunhas réflex dixitais e compactas de gama alta comezaron ofrecendo o formato TIF. Evitan así a compresión, que xa é algo, pero non o resto de inconvenientes tonais e dimensionais, agravando a ocupación en memoria.
RAW como alternativa
Co formato RAW este problema redúcese, xa que en xeral contén
a metade de datos que un TIF (unha canle de 12 bits, en lugar de 3 canles
de 8) que se pode reducir aínda máis cun método de compresión
sen perdas. As vantaxes saltan á vista: datos de toma limpos, coa posibilidade
de intervir e controlar todo o seu proceso externo.
¿Son realmente datos limpos? Maticemos isto, lembrando en qué parte do proceso están os principais factores que afectan a estes datos:
Nunha primeira fase, a óptica (lentes e filtros), a iluminación, o diafragma e a obturación mecánica ou electrónica condicionan a cantidade, enerxía, ángulo e distribución de fotóns sobre o sensor.
Nunha segunda, entre a célula fotosensible e o conversor analóxico-dixital, dase a captación e transporte de electróns, a súa conversión a voltaxe e un tratamento do sinal eléctrico (ganancia, offset) no que estou convencido de que interven o valor ISO e que se aplican funcións de corrección sobre os datos aportados por cada grupo de fotodiodos. A sensibilidade destes a diferentes partes do espectro non é exactamente a mesma, nin é homoxéneo o comportamento dos filtros. Por todo isto, convén que o fabricante rectifique as desviacións sobre o proceso de fotodetección ideal do seu sensor, sen que isto se interprete como unha alteración dos datos.
Finalmente, e xa a partir dos datos discretos ou digxtais, componse a imaxe segundo os parámetros establecidos de formato, tamaño en píxeles, calidade ou nivel de compresión, balance de brancos, saturación e nitidez.
Esta terceira fase, que pode resolver automáticamente a cámara, é a que se suprime ao gardar os datos RAW. A grande diferencia é que, se nos equivocamos na temperatura de cor ou nos pasamos no enfoque nun proceso automático, non é doado amañalo logo nun programa de retoque.
Con todo, se a conversión a RAW non é atinada, podemos retomar os datos iniciais, disponibles en 12 bits e manexables nunha escala de 16. Mesmo un erro de sobre o subexposición pode compensarse moito máis fácilmente, polo que se di que en RAW se dispón de máis latitude. É un xeito pouco correcto de decilo, mais é certo que hai unha marxe maior para o erro, mentras non se chegue á saturación na toma.
Outro argumento a favor é o bon costume de gardar primeiro unha copia de cada fotografía tal como a entrega a cámara, e outra copia logo de axustala e retocala ao noso xeito. Neste caso, obviamente, é moito máis coherente gardar os datos RAW.
A busca do estándar
A medida que se propaga o uso do RAW, preséntase o problema de que,
ao estar tan relacionado co funcionamiento do sensor, non se trata dun formato
universal, senón que cada marca denomina RAW á súa maneira
particular de dispoñer os datos de toma previos ao proceso automático.
Polo tanto, precísase un software específico para cada formato.
Aínda que falar da caducidade dos actuais RAW ou dos necesarios conversores paréceme innecesariamente alarmista, sería beneficioso establecer un estándar para a notación e lectura de datos RAW. A primeira proposta seria fíxoa recentemente Adobe co formato DNG, que quere imporse como negativo dixital universal. Aínda é cedo para predecir o éxito ou o fracaso desta idea, mais é un primeiro paso ao que ben seguro seguirá a integración da conversión RAW en todos os programas de retoque dixital.